THEMA STENEN

NIEUWE

GEVELSTENEN

OF VERTROUWDE

BAKSTEEN?

Ook al is veel energie nodig voor het productieproces, bakstenen zijn duurzaam omdat maar heel weinig bouwmaterialen nog langer meegaan. Baksteen is al eeuwenlang de hoeksteen van het bouwen in Nederland. Tegelijkertijd komen er nieuwe alternatieven op de markt.

Stiff + Trevillion Architects – Foto: Nicholas Worley

e Romeinen brachten de kennis en kunst van het stenen bakken naar Nederland. Toen ze rond het jaar 400 weer vertrokken, verdween ook de stenenbakkerij. Tot rond 1200 werden vervolgens huizen van hout en stro gebouwd, en kerken soms ook van natuursteen. Via de contacten tussen kloosters keerde de kennis van het proces weer terug uit Zuid-Europa, om nooit meer te verdwijnen. Aan de productiewijze is sindsdien wel een en ander verbeterd, maar de essentie is nog altijd dezelfde en baksteen is nauwelijks nog weg te denken uit de bouwwereld.

Van baksteen blijven we houden. De Amsterdamse Nieuwbouwprijs 2019 ging naar Het Schip, een rijksmonument uit 1920 in de Spaarndammerbuurt en hét voorbeeld van de Amsterdamse School. In totaal 81 sociale huurwoningen in de Zaanstraat, Oostzaanstraat en Hembrugstraat zijn volledig gemoderniseerd. Met geluidswerende wanden en vloerverwarming bieden ze nu modern wooncomfort en een energielabel A. Bij de restauratie, met 160.000 nieuwe bakstenen, een nieuw dak, nieuwe ramen en kozijnen, bleef de buitengevel heel dicht bij het oorspronkelijke ontwerp.

VEEL BELANGRIJKE VOORDELEN
Er zijn goede redenen voor de blijvende populariteit van dit traditionele bouwmateriaal. Bakstenen zijn bijzonder robuust en onderhoudsarm. Volle baksteen heeft een drukweerstand van wel 150 kilo per vierkante centimeter, houdt heel weinig vocht vast en is vorstbestendig. De vormstabiliteit is ongeëvenaard en dilatatievoegen zijn daarom niet nodig. Doordat de voorgevormde klei op meer dan duizend graden wordt gebakken, zijn bakstenen onbrandbaar en bestand tegen alle weersomstandigheden.

Bakstenen worden door opdrachtgevers en architecten natuurlijk vooral gewaardeerd om het gevelaanzicht dat ze bieden. Daarnaast werken ze goed geluidwerend, en hun vochtregulerende eigenschappen hebben ook de spouwmuur oer-Hollands gemaakt. Baksteen draagt dus bij aan een stabiel en gezond leefklimaat in je huis. Het meest opvallende kenmerk is natuurlijk de kleur, die grotendeels wordt bepaald door de kleisoort en het ijzergehalte, maar ook door het zuurstofgehalte, de baktemperatuur en toegevoegde pigmenten.

 

NOVIPro

VORM, FORMAAT EN VERBAND
De bekendste toepassing van baksteen is in buitengevels, waarbij het metselwerk het buitenblad vormt van een spouwmuur. De keuze voor een bepaalde baksteen is eerst en vooral een kwestie van smaak. Je kunt kiezen uit meerdere vormen en afmetingen. De handvorm, vormbak, en strengpers bakstenen onderscheiden zich vooral van elkaar door de oppervlaktestructuur. De handvorm is de grilligste, de vormbak al wat strakker, en de strengpers heel glad.

En dan de maat: in Nederland is waalformaat

(210 x 100 x 50 mm) het populairst, gevolgd door het 15 mm dikkere dikformaat, en het 10 mm dunnere vechtformaat. Deze op het eerste gezicht kleine formaatverschillen zijn bepalend voor het totaalaanzicht, en dan zijn er nog diverse metselverbanden. Kies je voor het in Nederland traditionele halfsteensverband of wordt het Vlaams verband, Engels verband, kruisverband of wild verband? Ook het kleurenaanbod is breed en gaat van (bijna) wit en geel via oranje, rood en paars naar bruin en antraciet. Je zult waarschijnlijk heel anders naar buitenmuren gaan kijken als je binnenkort moet beslissen over de bakstenen voor jouw huis. Een besluit nemen wordt gemakkelijk gemaakt bij Raab Karcher, waar je dankzij het uitgebreide aanbod en de aanwezige expertise rustig kunt kijken en vergelijken.

Als je een bakstenen muur van dichtbij bekijkt, valt op dat geen twee stenen precies gelijk zijn. De nuancering zorgt voor enorme kleurvariaties die muren met een fraai aanzicht kunnen opleveren. Andere kleuren, of sorteringen zoals de stenenbakkers zeggen, zijn homogener of minder fel gevlamd, en leveren daardoor een veel rustiger gevelbeeld op. Een alternatief voor baksteen wordt gevormd door keramische steenstrips, populair bij renovaties als het gewicht van baksteen bezwaarlijk is en toch de uitstraling van traditioneel metselwerk wordt beoogd. Ze worden daarnaast ook binnenshuis toegepast om speciale effecten te bereiken.

MBI

SLANKE GEVELSTENEN
Onder de naam GeoStylistix biedt MBI een heel ander soort gevelsteen aan. Door de afwijkende vorm en uitstraling van deze slanke gevelstenen worden zeer strakke en ruimtelijke ontwerpen met krachtige horizontale lijnen mogelijk. De GeoStylistix heeft een toplaag van op kleur geselecteerde natuurlijke mineralen en is voorzien van een dichte betonnen onderlaag. Het oppervlak is glad of gestructureerd, en in beide gevallen vlekbestendig. Deze gevelstenen zijn zeer maatvast en geschikt voor metselwerk met dunne voegen. Ze zijn verkrijgbaar in meerdere kleuren en hebben de uitstraling van natuursteen.

GeoStylistix voegt een dimensie toe aan moderne, open en ruimtelijke woningontwerpen met grote raampartijen en veel natuurlijk licht. Dat komt vanzelfsprkend vooral tot zijn recht met een strakke verwerking, maar deze gevelsteen leent zich ook uitstekend om in andere patronen te metselen. De atypische afmetingen leiden tot een heel ander lijnenspel dan we gewend zijn. Je kunt GeoStylistix zelfs personaliseren, want bij een minimale afname mag je bij MBI je eigen steen ontwikkelen. Ook in nabewerkingen zijn er veel mogelijkheden, zoals borstelen, verouderen of polijsten.

Remix is specialist in mortels voor metselen, voegen, stuken en betegelen. Het bedrijf levert ook speciale mortels voor projecten waarin hoge eisen gelden, en helpt metselaars en voegers om hun werk beter en sneller te doen. Aan de uitbloeiingsarme, lichtgewicht en vorstvrije mortels heeft Remix nu een nieuwe ontwikkeling toegevoegd. Multimortel kan in vele toepassingen worden gebruikt en is zelfs aardbevingsbestendig. De goede verwerkbaarheid, hoge hechtsterkte, hoge stabiliteit en watervasthoudend vermogen geven Multimortel unieke eigenschappen, waardoor voorbevochtigen, voorstrijken of gronderen vrijwel altijd achterwege kan blijven.

VLEKKEN TEGENGAAN EN VOORKOMEN
Witte uitbloei op metselwerk is vaak een bron van ergernis. Bij metselen in nat weer kan het cement voor lelijke strepen zorgen, en is de kans op kalkuitslag groot. Deze strepen en vlekken gaan, in tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, niet vanzelf weg. NOVIPro cementsluierverwijderaar, speciaal hiervoor ontwikkeld, is geschikt voor alle soorten baksteen en zelfs voor het opheffen van kleurverschillen in voegwerk. Als je last hebt van doorslaand vocht in huis, of van witte zoutuitslag, mossen of algen in je gevel, is impregneren een goede oplossing. NOVIPro impregneer beschermt jarenlang en verlengt de levensduur van je gevel door deze waterafstotend en dampdoorlatend te maken.

DIt is een test in de alternatieve tekst

GRANDO FESTIVA